GŁOSKA ,,S” W ZABAWIE
OMÓWIENIE GŁOSKI S
Język układamy za zębami dolnymi, zbliżając zęby i rozchylając wargi wymawiamy głoskę sssss długo i przeciągle. Artykulacji głoski musi towarzyszyć strumień zimnego powietrza wypływający z ust między zbliżonymi zębami.
ROZMOWA nt. SYCZENIA
Dziecko zastanawia się w jakich okolicznościach można usłyszeć syczenie?
Np.:
- gdy gęś lub łabędź są zdenerwowane,
- gdy podczas gotowania wody, wylatuje para
- gdy powietrze ucieka przez małą dziurkę z balona
- gdy syczy wąż bo jest głodny itp.
,,NIE CHODZI A PEŁZA< SYCZY GROŹNIE WCIĄŻ< BO TO JEST…..’’ (wąż) – dziecko powinno dokończyć zdanie
GIMNASTYKA NARZĄDÓW MOWY- ,,Przygoda węża”
Rodzic opowiada dziecku historyjkę o języczku, który za dotknięciem czarodziejskiej różdżki zamienił się w węża. Wcześniej prosi go, aby podczas słuchania powtarzało po nim odpowiednie ruchy językiem, wargami i zębami przy rozchylonych ustach.
WĄŻ spał smacznie w swojej jaskini (język leży płasko na dnie jamy ustnej). Kiedy mocniej zaświeciło słońce, zaczął się wiercić (dziecko porusza czubkiem języka za dolnymi zębami). Obudził się, podniósł (dotykać językiem do dziąseł za górnymi zębami) i rozejrzał się dookoła. Chciał wyślizgnąć się ze swojej jaskini (dziecko przeciska język między zbliżonymi do siebie zębami), ale okazało się ,że przejście zablokował duży kamień (przy złączonych zębach rozchylają i łączą wargi). Po kilku próbach udało się ominąć przeszkodę. Wąż wyszedł na zalaną słońcem polanę (wysuwają język daleko do przodu).Zatańczył uradowany (rozchylić usta jak do uśmiechu, oblizać wargi ruchem okrężnym) i zasyczał głośno ssssssssssssssssssss
ZABAWA SŁUCHOWO - ARTYKULACYJNA
Rodzic opowiada dziecku historyjkę. Umawia się z nim że na każde słowo, które usłyszy głoskę „s” będzie reagować krótkim sykiem i podniesieniem ręki.
Wąż spał sobie smacznie w swojej jaskini pod wiszącą skałą. Promienie słońca wpadały przez małą szczelinę i muskały jego niebieską skórę. Nagle wąż się obudził z sykiem. Śniło mu się, że gonił go wielki tygrys, (wyrazy należy wymawiać powoli, delikatnie wydłużając brzmienie głoski „s”.
Opracowanie na podstawie literatury: Ewa Kraczkowska - logopeda
GIMNASTYKA JĘZYKA w ZOO
ALE W ZOO JEST WESOŁO,
SŁOŃ WYCIĄGA TRĄBĘ W GÓRĘ -wysuwamy język w kierunku nosa
KRĘCI NIĄ JAK GRUBYM SZNUREM - oblizujemy wargi mając szeroko otwarte usta
LEW OTWORZYŁ WIELKĄ PASZCZĘ - szeroko otwieramy buzię
FOKA ŚMIESZNIE W ŁAPKI KLASZCZE - kląskamy językiem
MAŁPA PO GAŁĘZIACG FIKA - dotykamy czubkiem języka ostatnich zębów na górze i na dole
STADO KUCÓW RAŹNO BRYKA - dotykamy kolejno zębów górnych i dolnych
ŻMIJA SIĘ PO PIASKU WIJE - wyciągamy długi, cienki język we wszystkie strony
A ŻYRAFA PRĘŻY SZYJĘ, BO CHCE DOSTAĆ GAŁĄŹ Z GÓRY – dotykamy językiem dziąseł za górnymi siekaczami, mając szeroko otwarte usta
TYGRYS OSTRZY SWE PAZURY - przeciskamy między zbliżonymi do siebie siekaczami grzbiet języka, drapiemy go zębami
A KROKODYL PASZCZĄ KŁAPIE - otwieramy i zamykamy wysunięte wargi
NIEDŹWIEDŹ W WODZIE RYBY ŁAPIE - wysuwamy rozszerzone na końcach wargi - ,,rybka’’
WIELBŁĄD CHWALI SIĘ SWYM GARBEM – unosimy grzbiet języka, a czubek przyciskamy do dolnych zębów -,,koci grzbiet’’
SWOIM BARDZO DUŻYM SKARBEM, I PRZEŻUWA W BUZI TRAWĘ – naśladujemy ruchy żucia
CZAS JUŻ KOŃCZYĆ TĄ ZABAWĘ, BO PODZIWIAM TE ZWIERZĘTA CHYBA GODZIN PIĘĆ CZY SZEŚĆ. – gwiżdżemy w podziwie
KONIEC. WRACAM JUŻ DO DOMU – dotykamy czubkiem języka różnych miejsc na podniebieniu
BO CHCE MI SIĘ PIĆ I JEŚĆ. – naśladujemy połykanie.
Literatura:
Grażyna Wasilewicz ,,Gdzie jesteś języczku’’ –Gdańsk 2013r.
Opracowała E. Kraczkowska
KORYGOWANIE WYMOWY GŁOSEK SZUMIĄCYCH
Podczas prawidłowej wymowy głoski sz), czubek języka uniesiony jest do góry, do wałka dziąsłowego, zęby są zbliżone – między nimi powstaje wąska szczelina, wargi lekko zaokrąglone, wysunięte nieco do przodu.
Głoska sz) jest podstawą szeregu sz, ż, cz, dż i dlatego bardzo ważne jest jej opanowanie. Ma to bezpośredni wpływ na tempo oraz jakość korekty pozostałych głosek z tego szeregu.
ZADANIE 1
Gimnastyka narządów mowy:
1. Wargi:
- zaokrąglamy wargi w kształt ,,ryjka’’,
- cmokamy, dmuchamy na świecę, na watę,
- gwizdamy,
- próbujemy utrzymać w zaokrąglonych ustach ołówek, patyczek,
- wykonujemy całuski do lusterka.
2. Język:
- wysuwamy i chowamy język z jamy ustnej i z powrotem,
- kląskamy bez ruszania żuchwa,
- unosimy język do górnych zębów i opuszczamy do dolnych,
- unosimy język do wałka dziąsłowego i opuszczamy na dolne zęby.
ZADANIE 2
Ćwiczenia słuchowe
- naśladowanie szumu wiatru przez osobę dorosłą, ze zwróceniem uwagi na ułożenie języka i warg (wargi zaokrąglone, język uniesiony do wałka dziąsłowego),
- powtarzamy dziecku szereg wyrazów z głoską sz) w nagłosie wyrazu i akcentujemy wymowę tej głoski,
- powtarzamy na przemian sz – s, a dziecko wskazuje etykietkę z właściwą literką, którą w tym czasie ćwiczymy, wymawia wyraz z daną głoską prawidłowo jeżeli jest to możliwe,
- wymawiamy dziecku wyrazy z głoską sz (w opozycji z s), np.; szalik – salik - dziecko reaguje klaśnięciem na prawidłową wymowę wyrazu,
- można dziecku opowiedzieć jakąś historyjkę z dużą ilością wyrazów z głoską sz.
ZADANIE 3
Nauka prawidłowej artykulacji gloski sz:
- zaokrąglamy wargi i wymawiamy długo głoskę uuuuuuuuu,
- przed lustrem dziecko naśladuje szum wiatru; szszszsz… w układzie jak do ,,u’’, unosząc język na wałek dziąsłowy, jednocześnie uważając by na lusterku zostało zaparowane kółko,
- wypowiadanie sz) długiego i sz) krótkiego,
- kiedy dźwięk realizowany jest prawidłowo, możemy wtedy ćwiczyć go z samogłoskami: sa, so, su, se, sy, asa, aso, ase, asu, asy itp., a potem w wyrazach ( nagłos, wygłos ,śródgłos).
Bibliografia
H. Rodak ,,Terapia dziecka z wadą wymowy’’
(Opracowała E. Kraczkowska)
ĆWICZENIA Z GŁOSKĄ R)
ZADANIE 1
Ćwiczenia ogólnousprawniające
Dziecko trzęsie się z zimna; dddd….tttt…nnnn.
Zabawa w ruch uliczny (dla rozgrzania się).
Lizak zielony – samochód jedzie, robi; wrrr,
Lizak czerwony – samochód zatrzymuje się (bieg i zatrzymanie się).
ZADANIE 2
Ćwiczenia oddechowe
Jesteś roślinką; świeci słońce – wdech, wyprost.
Słońce zachodzi – wydech – roślina zasypia.
Zabawa w harmonijkę ( skręty tułowia na boki, wdechy i wydechy).
Recytowanie wyuczonego wierszyka ,, czarna krowa w kropki bordo…’’.
Zadanie3
Trening narządów mowy; wysuwanie języka do przodu (język szeroki ,wąski).
Unoszenie szerokiego języka za górne zęby, cofanie go wzdłuż podniebienia.
Kląskanie językiem bez ruszania żuchwą, mlaskanie, ssanie cukierka czubkiem języka, masaż języka, zsuwanie go między lekko zwarte zęby, dmuchanie na papierek (wąski pasek papieru położyć na czubku języka).
ZADANIE 4
Ćwiczenia artykulacyjno – słuchowe
Powtarzanie: tra, tro, tre, tru, tri ,try, dra, tro, dte, dru, dri, dry, trasa, trawa , trampki, itp….
ZADANIE5
Rozpoznawanie wyrazów z r) w nagłosie wyrazu za pomocą obrazków – np. rok, rower, ryba…
Rozpoznawanie wyrazów z r) w nagłosie, śródgłosie, wygłosie pośród innych wyrazów np. rak, lampka, kuna, kura garnek, ganek, rower,itd….
ZADANIE 6
Odczytywanie wyrazów z obrazków.
Zabawa graficzna; narysuj trzy przedmioty na r).
Nagroda np. – jakiego koloru chcesz drażetkę/, dropsa….
Opracowanie na podstawie literatury logopedycznej: Ewa Kraczkowska
LOGOPEDYCZNE ZABAWY RUCHOWE - LOGORYTMIKA
Mowa w dużej mierze wpływa na całokształt rozwoju dziecka, a w szczególności na jego powodzenia w szkole. Sposób komunikowania się wpływa na sukcesy edukacyjne, zawodowe oraz stosunki z innymi ludźmi. Czasem, koniecznym do szczególnie intensywnej pracy skierowanej na rozwój związanych z mową sprawności, jest okres przedszkolny i wczesnoszkolny. Dla takich małych dzieci w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Zwoleniu prowadzone są logopedyczne, grupowe zajęcia ruchowe. Ich celem jest rozbudzenie ciekawości aktywnością słowną oraz zwiększenie możliwości poprawnego i twórczego opanowania języka przez dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Wykorzystując w terapii logopedycznej zabawę pomagamy dzieciom w nauce mowy i rozwijaniu niezbędnych dla jej poprawnego funkcjonowania aspektów takich jak:
- sprawność narządów mowy;
- kompetencje fonologiczne;
- prawidłowy tor oddechowy, dojrzały sposób połykania;
- poprawna artykulacja.
Zajęcia te prowadzone są w formie zabaw, w czasie których realizowane są ćwiczenia w poprawnym ułożeniu artykulantów (języka, warg), wywoływanie nieprawidłowych artykulacji, budowanie zdań, rozwijanie słownictwa, nauka mowy opowieściowej, nauka piosenek, zabawy ruchowe, relaksacyjne itp.
Wszystkie zabawy i ćwiczenia dostosowane są do potrzeb dziecka. Będą one doskonale stymulowały językowe umiejętności, budząc zaciekawienie związanymi z nim aspektami
Należy jednak pamiętać, że na rozwój mowy naszego dziecka wpływ mają przede wszystkim rodzice, a później nauczyciele czy terapeuci.
Opracowała: Ewa Kraczkowska - pedagog – logopeda (25.03.2020 r.)
JAK ROZWIJAĆ MOWĘ DZIECKA?
WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW
Mowa kształtuje się według określonych faz rozwojowych w pierwszych latach życia.
Nie można oczekiwać od małego dziecka, by w jego mowie pojawiły się wszystkie głoski jednocześnie.
- Rodzicu! Jesteś pierwszym wzorcem do naśladowania mowy dla dziecka.
- Podtrzymuj naturalną skłonność do mówienia swojego dziecka.
- Bądź cierpliwym słuchaczem i niewyczerpanym źródłem informacji.
- Mów do dziecka powoli, wyraźnie i jak najczęściej.
- Wykorzystuj każdą sytuację do tego celu (spacery, czynności codzienne, zabawy).
- Bądź dla swojego dziecka źródłem prawidłowych wzorców wypowiedzi. Nie mów pieszczotliwie i nie wyręczaj dziecka w mówieniu, bo to zaburza rozwój artykulacji.
- Dobry słuch jest warunkiem prawidłowego rozwoju mowy. Obserwuj reakcje słuchowe dziecka na dochodzące dźwięki. Przy jakichkolwiek wątpliwościach zgłoś się z dzieckiem na badanie słuchu.
- Dla rozwoju mowy istotny jest sprawnie działający narząd artykulacyjny. Nieprawidłowości ssania, połykania, żucia zwykle poprzedzają zaburzenia mowy.
- Mowa rozwija się przy prawidłowo przebiegającym rozwoju ruchowym, właściwie kształtującej się sprawności manualnej i poczuciu rytmu. Dzieci, które zaczęły chodzić później niż rówieśnicy, mogą również później zacząć mówić.
- Kontakt z rówieśnikami mobilizuje do mówienia i stwarza sytuacje aktywizujące spontaniczną mowę dziecka.
- Obserwuj jak mówi twoje dziecko w porównaniu z rówieśnikami. Słuchaj sugestii nauczycieli przedszkola. Wobec jakichkolwiek niepokojów skorzystaj z pomocy logopedy.
Tego nie róbmy:
- Unikajmy podawania dziecku smoczka typu "gryzak", zwracajmy uwagę, aby dziecko nie ssało palca. Następstwem tych niepożądanych zachowań mogą być wady zgryzu, które prowadzą do wad wymowy.
- W trakcie rozmowy z dzieckiem unikajmy zdrobnień i spieszczeń (języka dziecinnego), dostarczając dziecku prawidłowy wzorzec językowy danego słowa.
- Nie zaniedbujmy chorób uszu, gdyż nie leczone mogą prowadzić do niedosłuchu, a w następstwie do nieprawidłowej wymowy.
- Nie gaśmy naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętnością, cierpką uwagą, lecz słuchajmy uważnie wypowiedzi, zadawajmy dodatkowe pytania, co przyczyni się do korzystnego rozwoju mowy.
- Nie poprawiajmy wymowy dziecka żądając, by kilkakrotnie powtarzało dane słowo. Niech z naszego języka znikną słowa :"Powtórz ładniej", "Powiedz lepiej". Wychowanie językowe to nie tresura.
- Nie zawstydzajmy, nie karzmy dziecka za wadliwą wymowę.
- Nie zmuszajmy dziecka leworęcznego do posługiwania się ręką prawą w okresie kształtowania się mowy. Naruszanie w tym okresie naturalnego rozwoju sprawności ruchowej zaburza funkcjonowanie mechanizmu mowy. Często prowadzi to do zaburzeń mowy, a w szczególności do jąkania.
- Nie wymagajmy od dziecka zbyt wczesnego wymawiania poszczególnych głosek. Dziecko nie przygotowane pod względem sprawności narządów artykulacyjnych, niedostatecznie różnicujące słuchowo dźwięki mowy, a zmuszane do wymawiania zbyt trudnych dla niego głosek, często zaczyna je zniekształcać. W ten sposób przyczyniamy się do powstawania błędnych nawyków artykulacyjnych, trudnych do zlikwidowania.
Opracowanie: Izabela Młyńska - logopeda
Biuletyn Informacji Publicznej